طراحی سالن آمفی تئاتر با توجه به تمامی جوانب، فرآیندی پیچیده و چند بعدی است که نیازمند تلفیق هنر معماری با دانش فنی مهندسی است. این فرآیند تنها به طراحی صحنه و جایگاه تماشاگران محدود نبوده و شامل ملاحظات دقیق آکوستیک، نورپردازی، ایمنی و ارگونومی می شود. یک طراحی جامع، ایجاد تجربه ای غنی و بی وقفه برای تماشاگر را در اولویت قرار می دهد. به طوری که هیچ عامل فنی مانند دید نامناسب یا کیفیت پایین صدا، توجه او را از اثر هنری منحرف نکند. همچنین این طراحی باید پاسخگوی نیازهای هنرمندان و عوامل پشت صحنه از طریق درنظرگیری فضاهایی کاربردی مانند اتاق های گریم، انبار دکور و اتاق فرمان باشد. در نهایت موفقیت یک سالن در گرو هماهنگی تمامی این اجزا است تا فضایی خلق شود که هم از نظر زیبایی شناسی متعالی و هم از نظر عملکردی بی نقص باشد.
ضوابط و استانداردهای کلیدی طراحی
رعایت ضوابط و استانداردها شالوده اصلی طراحی یک سالن آمفی تئاتر ایمن، کاربردی و دلپذیر است. این استانداردها عبارتند از:
دید مناسب: اولین و مهم ترین وظیفه طراحی تضمین دید بدون مانع از هر صندلی به تمام نقاط صحنه (سن) است. این امر با محاسبات دقیق شیب کف سالن و چیدمان بهینه صندلی ها محقق می شود.
آکوستیک: کیفیت انتقال صدا، چه به صورت طبیعی و چه با کمک سیستم های تقویت صوت حیاتی است. طراحی شکل سالن، انتخاب مصالح جاذب و بازتابنده صدا و کنترل نویزهای زمینه ای از ملزومات است.
ایمنی و دسترسی: طراحی مسیرهای خروجی واضح و کافی، سیستم‌های اعلام و اطفای حریق و دسترسی کامل برای افراد دارای معلولیت (با رمپ، آسانسور و صندلی های مخصوص) غیرقابل چشم پوشی است.
راحتی تماشاگر: این مورد شامل فضای کافی برای هر نفر، تهویه مطبوع مناسب، دمای مطلوب و طراحی ارگونومیک صندلی ها می شود.
طراحی سن آمفی تئاتر
سن، کانون توجه در هر سالن نمایش است و طراحی آن تابع قواعد مشخصی است:
ارتفاع سن: ارتفاع استاندارد سن از سطح اولین ردیف صندلی های تماشاگران معمولا بین 90 تا 120 سانتی متر است. این ارتفاع باعث می شود تماشاگران در ردیف های جلو نیز بتوانند پاهای بازیگران و حرکات نزدیک به کف صحنه را به راحتی ببینند.
ابعاد سن: ابعاد سن به ظرفیت سالن و نوع فعالیت های مورد نظر بستگی دارد. به طور کلی عمق سن باید به اندازه ای باشد که فضای کافی برای حرکت بازیگران، دکور و پشت صحنه فراهم کند.
اجزای سن:
- پیش سن : بخش جلویی سن که معمولا در برابر پرده اصلی قرار دارد.
- دهانه سن: قاب معماری جداکننده سن از سالن تماشاگران.
- گودال ارکستر : فضایی پایین تر از سطح سن در جلوی آن برای قرارگیری ارکستر.
- سیستم آسانسور و مکانیزم های متغیر: در سالن های حرفه ای، امکان تغییر ارتفاع بخش هایی از سن یا ایجاد سکوهای متحرک وجود دارد.
ریزفضاهای سالن آمفی تئاتر
یک سالن آمفی تئاتر تنها محدود به فضای اصلی نمایش نیست بلکه مجموعه ای از فضاهای مکمل است که عبارتند از:
۱. فضای تماشاگران: شامل سالن اصلی با چیدمان صندلی ها، راهروهای دسترسی و خروجی ها.
۲. لابی: فضای انتظار قبل از اجرا و استراحت در بین پرده ها. این فضا باید مجهز به بوفه، سرویس های بهداشتی و فضایی برای گشت و گذار و تعامل باشد.
۳. پشت صحنه:
- اتاق گریم: مجهز به میز آرایش، آینه و روشنایی مناسب.
- اتاق استراحت هنرمندان: فضایی برای استراحت و تمرین هنرمندان قبل از اجرا.
- کارگاه ساخت دکور و انبار: برای ساخت، نگهداری و جابجایی دکورها و لوازم صحنه.
۴. فضاهای فنی:
- اتاق فرمان: جایگاه مدیریت و کنترل سیستم های صدا، نور و تصویر. این اتاق معمولا در پشت سالن و با دید مستقیم به سن قرار می گیرد.
- گوشواره ها: فضای بالای سن برای آویزان کردن دکور، پرده ها و سیستم های نورپردازی.
- اتاق پروژکتور: در سالن های سینمایی یا چند منظوره.
۵. فضاهای اداری و پشتیبانی: شامل مدیریت، دفاتر، پذیرش و اتاق های جلسات.
استانداردهای جزئی تر
چیدمان صندلی‌ها:
- فاصله پشت تا پشت صندلی‌ها: حداقل 90 سانتی متر (برای تردد راحت).
- عرض هر صندلی: معمولاً بین 50 تا 60 سانتی متر.
شیب کف سالن:
برای تضمین دید، شیب باید به گونه ای محاسبه شود که چشم هر تماشاگر دقیقاً بالای سر تماشاگر ردیف جلویی باشد.
ورودی و گیشه:
فضای گیشه باید به ازای هر باجه، فضای کافی برای تشکیل صف بدون ایجاد ازدحام در لابی پیش بینی کند.
عرض درهای ورودی و خروجی باید برای جریان جمعیت بهینه باشد و حداقل دو خروجی مجزا در نظر گرفته شود.
حرف آخر
طراحی یک سالن آمفی تئاتر، یک سنتز هنرمندانه از علم و هنر است. چنین فضایی تنها با رعایت اصول مهندسی، آکوستیک، ارگونومی و معماری می تواند به بستری زنده و پویا برای آفرینش و درک هنر تبدیل شود. یک طراحی موفق نامرئی است به این معنا که تماشاگر و هنرمند، بدون آن که توسط مشکلات فنی دید نامناسب یا آکوستیک ضعیف حواس شان پرت شود، به طور کامل در تجربه هنری غرق می شوند. بنابراین توجه به جزئیات و رعایت استانداردهای جهانی نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت در خلق این کانون های فرهنگی است.
برای دریافت راهنمایی های لازم و مشاوره در خصوص طراحی سالن مد نظر می توانید با شماره های درج شده در صفحه بوم هارمونی تماس بگیرید.
